Maagzweren, of Equine Gastric Ulcer Syndrome (EGUS), zijn beschadigingen van het slijmvlies van de maag.
Het is een veelvoorkomend probleem bij sportpaarden, maar ook bij recreatiepaarden en veulens komt het regelmatig voor.
De maag van het paard bestaat uit twee delen:
- Het niet-glandulaire of niet-klierig deel – het bovenste deel, met minder bescherming tegen zuur
-
Het glandulaire of klierig deel – het onderste, zuurbestendige deel dat maagzuur produceert en beschermd is door een slijmlaag
👉 De meeste maagzweren ontstaan in dat niet-klierig deel, maar ook in het klierig deel zien we regelmatig afwijkingen.
🔍 Hoe ontstaan maagzweren?
Maagzweren ontstaan door een onevenwicht tussen maagzuurproductie en bescherming van de maagwand.
Paarden produceren dag en nacht maagzuur — zelfs als ze niet eten.
Belangrijke oorzaken en risicofactoren zijn:
-
Onregelmatige voeding
-
Te lange periodes zonder ruwvoer zorgen ervoor dat maagzuur het maagslijmvlies aantast.
-
-
Te veel krachtvoer
-
Krachtvoer verhoogt de zuurgraad, terwijl ruwvoer het zuur juist neutraliseert.
-
-
Stress
-
Transport, wedstrijden, stalwissels of veranderingen in routine vergroten het risico.
-
-
Intensieve training
-
Tijdens het bewegen wordt zuur naar boven geslingerd, waar de maagwand minder goed beschermd is.
-
-
Langdurig gebruik van NSAID’s
-
Ontstekingsremmers kunnen het slijmvlies verzwakken en de natuurlijke bescherming verminderen.
-
⚠️ Herken de signalen van maagzweren
De symptomen van maagzweren zijn vaak subtiel en verschillen per paard.
Let op deze signalen:
-
Minder eetlust, vooral voor krachtvoer
-
Gewichtsverlies of trage gewichtstoename
-
Doffe vacht
-
Prikkelbaarheid, stress of prestatievermindering
-
Regelmatig gapen of speekselen
-
Afweer bij opzadelen of borstelen
-
Koliekachtige symptomen (rollen, liggen, schrapen)
💡 Let op: sommige paarden tonen enkel gedragsveranderingen of lichte onwil in het werk — ook dat kan wijzen op maagongemak.
Diagnose: alleen zeker via gastroscopie (maagonderzoek)
De enige betrouwbare manier om maagzweren vast te stellen is een gastroscopie.
Daarbij gaan we met een flexibele camera via de neus naar de maag.
Zo kan precies bepaald worden of maagzweren de oorzaak van de klachten kunnen zijn. Indien er zweren aanwezig zijn dan weten we ook waar de zweren zich bevinden, hoe ernstig ze zijn en kan zo dus de juiste therapie bepaald worden. De behandeling en behandelingsduur is afhankelijk van het type maagzweren en de ernst.
Ulceratie ter hoogte van de pylorus (maaguitgang)
Ulceraties thv het niet-klierig deel
Behandeling en herstel
De behandeling bestaat uit een combinatie van medicatie, voeding en management.
-
Geneesmiddelen (afh van type zweer)
-
Maagzuurremmers om de zuurtegraad te verlagen
- Beschermende middelen die een laagje vormen over het maagslijmvlies
-
De keuze van medicatie en duur van de behandeling hangt af van de locatie en ergheid van de zweren (glandulair en/of niet-glandulair).
-
Voeding aanpassen
- Ruwvoer à volonté: een paard mag niet langer dan 4–6 uur zonder ruwvoer blijven.
- Minder krachtvoer, zeker geen grote porties in één keer.
- Vezelrijke, graanvrije voeding helpt om het zuur te bufferen.
-
Management en stressreductie
- Zorg voor een vaste routine en rust.
- Vermijd transport of intensieve training tijdens de behandeling.
- Laat paarden niet op een lege maag werken — geef vóór inspanning een handje luzerne of een klein vezelrijk hapje.
- Ondersteuning met supplementen
-
Bepaalde supplementen kunnen helpen om het maagslijmvlies te beschermen en de zuurhuishouding te stabiliseren. Vraag hiervoor altijd persoonlijk advies aan je dierenarts.
-
🌿 Preventie: hou de maag in balans
- Zorg voor onbeperkte toegang tot ruwvoer.
- Beperk stress en plotselinge veranderingen in de routine.
-
Vermijd langdurig gebruik of overdosering van NSAID’s tenzij in samenspraak met je dierenarts.
-
Pas krachtvoer en hoeveelheden aan aan het werk- en stressniveau van je paard
-
Overweeg preventieve maagondersteuning bij gevoelige paarden of tijdens reisdagen en wedstrijden.
🦠 De rol van de darmflora en de “gut-brain connectie”
De darmen van het paard bevatten miljarden bacteriën die samen de darmflora vormen.
Een gezonde flora helpt bij de vertering van vezels, vitamineproductie en weerstand.
Wanneer die balans verstoord raakt (door stress, zuur, verkeerde voeding of medicatie), spreken we van dysbiose.
Dat kan leiden tot:
-
gasvorming en ongemak,
-
verminderde opname van voedingsstoffen,
-
mestwater of wisselende mest,
-
en zelfs veranderd gedrag zoals spanning, nervositeit of verminderde concentratie.
🧠 De link tussen maag, darmen en gedrag
De darm en hersenen communiceren via de nervus vagus — de zogenaamde gut-brain axis.
Een ontstoken of geïrriteerde darm stuurt stresssignalen naar de hersenen, waardoor het paard angstiger of prikkelbaarder kan worden.
Omgekeerd kan stress de darmwerking ontregelen, wat weer leidt tot gasvorming, diarree of mestwater.
Een verstoorde maagfunctie door maagzweren kan dus indirect de hele darmgezondheid beïnvloeden, wat verklaart waarom sommige paarden met maagproblemen ook onregelmatige mest of mestwater vertonen.
⚖️ Evenwicht herstellen
Een duurzame aanpak richt zich op herstel van het hele verteringsstelsel, niet enkel de maag.
Tips voor een gezonde spijsvertering:
-
Voldoende ruwvoer en vezelrijke voeding 🌾
- Krachtvoer laag in zetmeel en suiker
-
Rustige voermomenten en regelmatige structuur
-
Stress beperken (sociaal contact, routine, rustige huisvesting)
-
Voorzichtig met medicatie
-
Pre- en postbiotica als ondersteuning van de darmflora