Atypische myopathie is een plots optredende en vaak dodelijke spierziekte bij paarden.
Ze wordt veroorzaakt door vergiftiging met esdoornzaden of -kiemen, die vooral in het najaar en vroege voorjaar in de weides voorkomen.
De ziekte treft meestal jonge of gezonde paarden die buiten leven en onbeperkt toegang hebben tot besmette weides.
🍂 Oorzaak: de esdoorn
De boosdoener is de gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus).
De zaden (“helikoptertjes”) en jonge kiemplantjes bevatten de giftige stof hypoglycine A.
Na opname wordt deze stof in het lichaam omgezet tot een verbinding die de energieproductie in de spiercellen blokkeert.
Daardoor sterven de spieren massaal af — vooral de spieren van de rug, hals, ademhaling en het hart.
Slechts enkele zaden per kilo lichaamsgewicht kunnen al dodelijk zijn.
⚠️ Symptomen
De klachten treden vaak plots op, soms binnen enkele uren.
Let op deze signalen:
- Zwakte, spiertrillingen of stijfheid
-
Moeilijk stappen of niet meer kunnen opstaan
-
Donkerbruine of rode urine (spierafbraakpigment)
-
Versnelde ademhaling of hartslag
-
Sloomheid
- Det eetlust kan behouden blijven, maar door zwakte en dysfagie is slikken vaak bemoeilijkt, wat kan leiden tot slokdarmobstructies
-
In ernstige gevallen: liggen, koliekachtige symptomen of plotse dood
Helaas overlijdt meer dan de helft van de paarden, zelfs met intensieve behandeling.
🩸 Diagnose
De dierenarts kan de diagnose stellen op basis van:
-
Het klinische beeld
-
+ bloedonderzoek dat extreme stijgingen van spierenzymen (CK, AST, LDH) toont.
-
+ urine is vaak donkerbruin door myoglobine, een afbraakproduct van spiercellen.
⚕️ Behandeling
Er bestaat geen specifiek tegengif.
De behandeling richt zich op:
-
pijnstilling, infuustherapie en antioxidanten,
-
ondersteuning van de spieren en het hart,
-
en het beperken van verdere opname van het gif.
Zelfs met snelle behandeling is de overlevingskans beperkt (20–30%), afhankelijk van de ernst van de spierbeschadiging. De aandoening is in 75% van de gevallen fataal in minder dan 72 uur.
‼️ Preventie = cruciaal
-
Verwijder esdoorns of beperk toegang tot besmette weides.
-
Voer bij met hooi zodat paarden minder geneigd zijn om te grazen.
-
Zet paarden niet op kale of natte weides waar veel zaden of kiemen liggen.
-
95% van de gevallen komt voor in de herfst, vooral na stormweer of hevige regen. Zet ze op stal bij twijfel.
-
Controleer regelmatig op vallende “helikoptertjes” of kleine esdoornplantjes.
-
Voorzie antioxidanten en vitamine E tijdens risicoperiodes om de spieren te ondersteunen.
💬 Samenvatting
Atypische myopathie is een acute en vaak dodelijke vergiftiging die zelfs goed verzorgde paarden kan treffen.
Het is geen fout van de eigenaar — enkel een kwestie van pech en blootstelling.
Door waakzaam te zijn en weides te controleren op esdoorns, kan je het risico sterk verlagen.
Twijfel je bij spiertrillingen, donkere urine of plots zwakte?
👉 Wacht niet — bel onmiddellijk je dierenarts.
Vroege behandeling kan het verschil maken.