Eerste hulp bij: slokdarmverstopping!

Wat kun je best doen?

👉 Blijf rustig.
Een slokdarmverstopping ziet er spectaculair uit, maar is zelden levensbedreigend.
Uit ervaring weten we dat ongeveer 80% van de verstoppingen vanzelf binnen het uur oplost.

👉 Laat het paard rustig stappen.
Beweging helpt om de spieren van de slokdarm te ontspannen en kan het vastzittende voedsel doen doorschuiven.

👉 Houd het hoofd laag.
Zo kan speeksel of slijm makkelijker uit de neus lopen.

👉 Haal al het eten weg. 

👉 Bel je dierenarts, hij/zij zal je begeleiden.

 

Wat doet de dierenarts?

Als de verstopping niet vanzelf oplost, zal de dierenarts:

1. Het paard sederen om spanning en slikreflex te verminderen.

2. Via een maagsonde de slokdarm voorzichtig spoelen met lauw water.
   Zo wordt het vastzittende voedsel beetje bij beetje losgeweekt.

3. Spierverslappers en pijnstillers kunnen helpen om de slokdarm te ontspannen.

4. Na afloop kan het paard nog wat speeksel verliezen — dat is normaal.

5. Bij terugkerende of hardnekkige gevallen kan een endoscopie (kijkonderzoek) van de slokdarm nodig zijn om littekens of vernauwingen op te sporen.

In de meeste gevallen mag het paard na enkele uren weer voorzichtig eten, mits het voer zacht en goed geweekt is.

 

Wanneer de verstopping langer blijft zitten

Soms raakt het voedsel niet los, zelfs niet na herhaalde spoelingen of medicatie.
Zo’n langdurige slokdarmverstopping is een stuk riskanter en vraagt intensieve zorg.

⚠️ Risico’s bij langdurige obstructies

• Aspiratiepneumonie: speeksel en voedsel kunnen in de longen terechtkomen, wat een ernstige longontsteking veroorzaakt.

• Beschadiging van het slokdarmslijmvlies: langdurige druk en wrijving kunnen leiden tot zweren, scheurtjes of littekenweefsel.

• Vernauwing van de slokdarm (strictuur): na genezing kan littekenweefsel ervoor zorgen dat de doorgang nauwer wordt, wat toekomstige verstoppingen vergemakkelijkt.

• Uitdroging en koliek: door verlies van vocht en eetlust.

• In zeldzame gevallen kan de slokdarm scheuren (perforatie) — een levensbedreigende situatie.

🩺 Behandelingsopties bij hardnekkige gevallen

• Herhaalde spoeling onder sedatie of volledige verdoving: met lauw water om het materiaal geleidelijk te verwijderen.

• Endoscopische begeleiding: om precies te zien waar de obstructie zit en schade te beoordelen.

• Infuustherapie en ontstekingsremmers: om uitdroging en ontsteking te behandelen.

• Antibiotica indien er risico op longinfectie is.

• Voedingsaanpassing nadien: meerdere dagen enkel zachte, warme slobber of geweekte ruwvoervervangers om de slokdarm te laten herstellen.

In uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld bij littekenvernauwingen, kan een specialistische behandeling nodig zijn waarbij de slokdarm met een ballon voorzichtig wordt opgerekt.

 

Waarom komt het vaker voor in de herfst?

🍂 Verandering van voeding:
Paarden schakelen over van vers gras naar droger hooi of voordroog. Dat vraagt meer kauwwerk en glijdt minder makkelijk door de slokdarm.

🥶 Minder drinken:
Door kou drinken paarden minder, terwijl ze meer droogvoer eten. Daardoor is de kans op vastlopen groter.

💨 Koude lucht:
Koude temperaturen zorgen ervoor dat spieren stijver worden – ook die van de slokdarm.

🥕 Droge brokken en traktaties:
Hoewel paarden in de zomer ook krachtvoer krijgen, bevat hun herfst-rantsoen meer droge vezels en minder vocht, waardoor voedsel moeilijker passeert.

 

Het gevaar van harde traktaties

Een veel voorkomende oorzaak van verstoppingen is het geven van stukjes appel, wortel of harde snoepjes.
Deze kunnen makkelijk vastlopen, vooral bij paarden die:

• ouder zijn,

• slechte tanden hebben,

• of al eens eerder een verstopping hebben gehad.

👉 Belangrijk advies:
Geef geen harde of grote stukken appel of wortel aan oudere paarden of paarden met tandproblemen.
Wil je toch iets lekkers geven? Kies voor geweekte brokjes of zachte slobber.

 

Wat geef je na een slokdarmverstopping?

Na een verstopping is de slokdarm vaak wat geïrriteerd.
Geef daarom enkele dagen zachte, goed geweekte voeding zoals slobber of ruwvoervervangers (hooi- of luzernebrokken).

💧 Warm water is beter dan koud: het helpt de spieren ontspannen en verzacht het slijmvlies.
Een warme slobber is dus ideaal na een obstructie of bij paarden die gevoelig zijn.

🌿 Een scheutje lijnzaadolie aan het voer maakt de voeding gladder en helpt de slokdarm te beschermen.

Vermijd in deze periode hard hooi, brokken of droge snacks. Bouw het normale rantsoen pas op wanneer het paard vlot eet en geen klachten meer heeft.

 

Terugkerende verstoppingen

Wanneer een paard vaker last heeft, ligt er meestal een onderliggende oorzaak aan de basis:

• een vernauwing of litteken in de slokdarm,

• blijvende slikproblemen,

• of tandproblemen waardoor het voer niet goed wordt fijngemalen.

Deze paarden hebben baat bij zachte, geweekte voeding, voldoende vocht en regelmatige tandverzorging.

 

Hoe kun je het voorkomen?

✅ Laat droogvoer goed weken (bietenpulp, hooi- of luzernebrokken).
✅ Zorg voor voldoende vers (lauw) water, zeker in koude periodes.
✅ Laat het gebit minstens één keer per jaar controleren.
✅ Vermijd harde traktaties of grote stukken fruit/groente.
✅ Voeg eventueel koudgeperste lijnzaadolie toe om het voer beter te laten glijden (hoeveelheden in overleg met je dierenarts)
✅ Voer rustig en in kleinere porties (eventueel met slowfeeder).

 

Tot slot

Een slokdarmverstopping ziet er vaak heftig uit, maar meestal komt het vanzelf goed.
Blijf kalm, laat het paard rustig stappen en geef het even tijd.
Wanneer de verstopping niet vanzelf oplost binnen het uur, kan je dierenarts het veilig verhelpen en complicaties voorkomen. Laat paarden geen nacht staan met een slokdarmobstructie. 

💚 DAP Dendervallei – Paardenpraktijk
Wij staan klaar voor spoedgevallen, tandverzorging en voedingsadvies – zodat jouw paard comfortabel kan blijven eten, in elk seizoen.